Bir türlü çözüm bulamadığınız sağlık sorununuzun altında yazan gizli sebep histman intoleransı olabilir mi?
Histamin intoleransı nedir? Vücutta histaminin yarattığı gizli sağlık sorunlarını anlamak için sizlere detaylı bir yazı hazırladım.
Uzun dönem çözemediğiniz bir birinden çok farklı sağlık şikâyetleriniz var ise, altta yatan sorun histamin intoleransı ve onun belirli kök sebepleri olabilir. Histamin düzeylerini düşürmek adına ve şikâyetleri hafifletebilmek için belirli bir zaman zarfında histaminden kısıtlı uygulanacak özel bir diyet, tedavi protokolünde önemli bir yer almaktadır.
Fakat burda anlaşılması gereken diyet tek başına sorunu kökten çözmeye yetmeyeceği gibi bunun yanında esas histamin intoleransına yol açan ve vücutta bozulan mekanizmayı bulup altta yatan sebepleri irdeleyerek bütüncül bir yaklaşım ile soruna çözüm getirilmelidir. Histamin intoleransı kısa bir zaman zarfında tedavi edilebilen bir sorun değildir. Bazen tedavi süresi 2 seneye yakın zaman alabilmektedir.
Özellikle geniz akıntısı, sinüzit, kas ağrısı, geçmeyen migren ve baş ağrıları, yaygın kas ağrıları, tansiyon oynamaları, nabızda oynama, palpitasyon, anı baş dönmeleri, gastro özefageal reflu, dikkatini sürdürmede güçlük, günün belli saatlerinde özellikle gece ve sabah yoğun deride geçmeyen kaşıntılar,cilt de geçmeyen allerjiler,menstural dongude sorun, vücutta ödem , kas spazmları gibi sorunlar yaşıyorsanız histamin intoleransı yaşıyor olabilirsiniz. Özellikle teshis konmus otoimmun hastalığı olan bireylerde (Lupus,Romatoid Artrit ve Ankilozan Spondilit) enflamatuvar bağırsak hastalığı olan (Ulseratif kolit,Chrons hastası) çölyak olan ve fibromiyalji sorunu yasayan bireylerde histamin intoleransı görülme oranı artmaktadır.
Bazen vücudumuzda gizli olan bazı virüs ve bakteriler buna en iyi örnek özellikle Lyme diğer bir adı ile Borreliosis hayatımızın belli bir dönemi bağışıklık sistemimiz düştüğü zaman veya ani stres durumlarında histamin intolersları gözlemlenebilir.
Histamin beyaz kan hücrelerinin bir parçası olan mast hücrelerinden normal şartlarda bizi korumak ve özellikle iltihaplanma ve alerjik reaksiyonları önlemek için salgılanan bir nörotransmitterdir. Yani onu bir haberci diye adlandırmak mümkün. Mast hücreleri en çok derimizde, bağlayıcı dokularda, mukozal dokularda, sindirim sisteminde ve hava yolunda bulunur. Vücudumuzda birçok önemli fonksiyona sahip olan histamin; mide asidinin salgılanmasından, bağırsak hareketlerine ve herhangi bir mikrobiyal etkene maruz kaldığımız zaman bağışıklığımızı aktive eden mekanizmanın başında gelmektedir.
Ayrıca histamin bizim uyur uyanık döngulerimizi kontrol etmemize yardımcı olur. Buna en iyi örnek antihistamin içeren bir ilaç alındığı zaman uykunuzun hemen gelmesi ve sebebinin ise ilacın etkisi ile histamin seviyeleri düştüğü için uyuklamanıza sebep olmaktadır. Yani biz vücudumuzda ne çok yüksek ne de çok düşük bir histamin seviyesinin oluşmasını istemiyoruz.
Histamin yediğimiz belli proteinden zengin gıdaların içinde amino asit dediğimiz proteinlerin yapı taşından biri olan histidin den sentezlenmektedir. Özellikle eskiyen ve bir gün öncesinden hazırlanmış, buzlukta bekletilmiş yiyecekler veya yıllandırılmış, fermente gıdalarda histidin oranı yükselmektedir. Bu ürünler yenildiği zaman bağırsak bakterileri tarafından daha fazla histamin oluşmaktadır.
Özellikle eskimiş ve yıllanmış peynirler, buna iyi bir örnek olan parmesan peyniri ve tütsülenmiş ve kurutulmuş etler, yoğurt, kefir, fermente edilmiş birçok yiyecek özellikle turşular, sirke, kimchi, miso, alkol ve fermente edilen içkilerden şarap, bira histamin seviyelerini yükseltecektir. Alkol bağırsaklarda bulunan sıkı bağların açılmasına sebep olur ve vücuda bağırsaktan sızmasını istemediğimiz birçok maddenin kana geçmesini sağlayarak vücutta inflamasyon ve otoimmun reaksiyonlarına neden olabilir.
Alkol geçirgen bağırsak sendromu tedavisinde kesinlikle tüketilmemelidir. Normalde et ve kemik suları sağlığımıza faydalı yönleri ile bilinse de kesinlikle bu durumdaki bireylerin tüketilmeleri semptomları kötüye götürebilmektedir.
Histamin intoleransı son zamanlarda mast hücre aktivasyonu sendromu (mcas) olarak da karşımıza çıkmaktadır. Histaminin vücudumuzda yükselmesi sonucu veya histaminin tam yıkılamaması sonucunda histamini yıkan enzimde eksiklik veya aktivasyonda bozulma meydana gelmiş ise histamin yukselir ve intoleransı gelişir.
İçeceklerden çay, kahve, alkol ve enerji içecekleri özellikle bağırsaklarda histamini yıkan önemli bir enzim olarak bilinen dao’nun (diamin oxidaz) üretilmesini engeller. Böylelikle vücutta istenilen şekilde histamin yıkılıp atılamaz ve intolerans gelişir. Bitki çayları diyetinize danışarak tüketmeniz önemlidir.
Geçirgen bağırsak sendromu olan ve bağırsak mikrobiyotasında dengesizlik yani disbiyosiz dediğimiz yani istenmeyen kötü bakterilerde çoğalma ve ince bağırsakta SIBO-SIFO (ince bağırsaklarda bakteri çoğalması veya mantar çoğalması sonucunda histamin intolansı görmek mümkün. Ayrıca uzun süreli içilen belli ilaçlar (antibiyotik, anti asit ve non steroid anti enflamatuvar )ilaçlara sürekli maruziyet bağırsak ve mide asit seviyeleriniz bozarak bağırsaklarda dengesizlik yaratıldığından yine kısır döngüler şeklinde histamin intolersı gelişebilir. Özellikle insülin direnci ve diyabet sorunu yaşayan bireylerde çok yaygın olarak kullanılan metformininde histaminin üzerine olumsuz etkileri görülebilir.
Uzun süre küfe, toksinlere ve ağır metallerin vücutta birikmesi sonucunda histaminde ciddi sorunlar görülür. O yüzden evinizde küf ve özellikle tarım ilacı yoğun gıdalardan uzak durarak olduğunca doğal ve organik gıdalar tüketmek büyük önem taşır. Özellikle geçirgen bağırsak sendromunu tamir edici bir beslenme ve özel takviyeler ile desteklenmiş beslenme modeline yönelmek çok önemlidir. Özellikle bağırsağı toparlamak adına L-glutamin, çinko ve colostrum takviyesı almak bağırsak epitel dokuyu onarmak için önemli iken, bir süreliğine özellikle sibo mevcut ise bagırsakları dinlendirmek adına kısa süreliğine 4-6 hafta arası fodmap diye adlandırılan diyeti uygulamak gerekebilir. Bu diyet sadece bir diyetisyen gözetimi altında yapılmalıdır çünkü uzun süre ve yanlış yapılan fodmap diyeti bağırsak floarısına zarar verip bağırsaklarda bulunan bakterilerindeki çeşitliliği azaltabilir.
Histamin intoleransınızın olduğundan şüpheniz var ise diyetisyen yardımı ile mutlaka histaminden düşük eliminasyon planı uygulanmalıdır. Bu planda özellikle dikkat edilmesi gereken besinlerden bahsedecek olur isek sebzelerde domates, ıspanak, patlıcan ve meyvelerden; avokado, muz, papaya, kurutulmuş tüm meyveler, portakal ve diğer narenciye grubu uzak durmak gerekir. Ayrıca çikolata, buğday ruşeymi, tütsülenmiş/tuzlanmış, işlem görmüş tüm yiyecekler diyetten çıkarılmalı, sirke ve sirke içeren yiyeceklerden uzak durulmalı ve gluten içeren yiyeceklerin tüketilmemesi, hayvansal süt ve ürünlerinden ve özellikle fermente kefir, yoğurt ve yıllandırılmış peynirlerden uzak durmak önemlidir. Özellikle tercih edebileceğiniz karbonhidrat çeşitleri patates, esmer pirinç, basmati, kinoa ve karabuğdaydır fakat bazı yapılan çalışmalarda bu durum için karabuğdayın bazı insanlar üzerinde olumsuz etkisi olduğu görülmüştür.
Taze olmak şartı ile tüketilecek balık, tavuk, hindi ve az miktarda kırmızı et sorun yaratmazken konserde olan gıdalar ve ton balık tüketilmemesi daha uygun olacaktır. Vücudumuzu bir bahçeye benzetebiliriz. İçerisinde çok değerli bir eko sistem barındırmakta ve içinde yaşayan canlılar ve tüm hücrelerimiz bir biri ile senkronize şekilde uyum içinde çalışması sonucunda hastalıkların önüne geçebiliyoruz. Görüldüğü gibi histamin diyetinde en az 4 hafta çoğu gıda çıkarılması gerekirken elinizde sınırlıymış gibi görünen bir besin listesi ortaya çıkıyor. Aslında önemli olan geriye kalan yiyecekler ile hem çeşitliliği yakalamak hem de dengeli bir menü oluşturmak.
Neyi kestiğiniz kadar neyi geriye koyduğunuz çok önemlidir. Yani sizin o bahçeyi yeşertmek için tüketeceğiniz gıdalar ve bahçenizi temizlemek için sökmeniz gereken otlar olacaktır. Yani bazı besinler ve içecekler, ayrıca bahçeye vereceğiniz gübre ve su yani takviyeler orda oluşan hasarı ve alt da yatan kök nedeni bulmanıza yardımci olacaktır. Özellikle histamin intoleransında iyi gelen ve daha güvenle alınabilecek olan takviyeler kişiye göre değişkenlik gösterse de özellikle ilk sırada C vitamin takviyesi (liposomal form) tercih edilebilir. Yine en önemli takviyelerden bir tanesi Quercetindir; özellikle quersetinden zengin gıdalara ise mor soğan, elma, yaban mersini, yeşil çay ve kapari (gabbar) gibi besinlerde bulunur. Özellikle gün içinde bol su içmek ve ter atmak yine histamin intoleransı olan bireyler için çok önemlidir. Histamin eliminasyon diyeti vücutta ki alevi söndürmeye yardımcı olacaktır fakat sorunu çözmek adına alttaki sorunu bulup düzeltmek ancak kalıcı bir çözüm sunacaktır.
Daha fazla ve bilgi için benimle irtibata geçebilirsiniz, sağlık dolu bir hafta dilerim.
