Vücutta yaygın ağrı, belirli anatomik bölgelerde hassasiyet, yorgunluk, uyku bozuklukları, kognitif disfonksiyon, azalmış ağrı eşiği ile karakterize, nedeni belli olmayan kronik bir kas- iskelet sistemi hastalığıdır.
Genel popülasyonda erişkinlerin yaklaşık %2’sinde görülür ve kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. En fazla 30-50 yaş arasında görülmektedir.
Fibromiyalji’de sebebi tam olarak belirlenememiştir. Hastalıkta rol oynayabileceği düşünülen uyku bozuklukları, psikolojik bozukluklar, A tipi kişilik, değişmiş ağrı algısı, kas ve periferik doku anormallikleri, biyokimyasal, genetik, menopoz, fiziksel travma ve çevresel faktörlerlere ait kanıtlar bulunmuştur.
FMS’de Klinik Semptomlar:
FMS’de hem kas iskelet sistemine ait hem de kas iskelet sistemi dışı semptomlar görülmektedir.
– Kas iskelet sistemine ait semptomlar: Kronik yaygın ağrı, sabah tutukluğu, yumuşak dokularda öznel şişlik hissi, kas spazmı ve nodüller, temporamandibular eklem (çene eklemi) ağrısıdır.
– Kas iskelet sistemi dışı semptomlar: yorgunluk, bitkinlik, uyku bozukluğu, dinlenememe, düşük fiziksel aktivite düzeyi, karıncalanma, titreme, aşırı terleme, soğuk intoleransı, gerilim tipi baş ağrısı, migren, irritabl barsak sendromu, dizüri (kadın üretral sendromu), göğüs ağrısı, anksiyete, depresyon.
Amerika Romatizma Birliği Kriterlerine göre, en az 3 ay süren yaygın ağrı (Vücudun üst ve alt yarısı, sol ve sağ yarısı ) ve 18 hassas noktadan 11’inin bulunması fibromiyalji tanısı için gereklidir.
Değerlendirme yapılıp tedavi programı belirlenmelidir. Tedavi (Fizyoterapi ve rehabilitasyon, medikasyon, psikososyal tedavi) olarak uygulanmaktadır.
Fibromiyalji sendromunda fizyoterapi ve rehabilitasyonun amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:
– Ağrı ve spazmı azaltmak
– Fonksiyonel ve aerobik kapasiteyi artırmak
– Genel iyilik halini artırmak
– Yorgunluğu önlemek
– Düzgün postürü sağlamak
– Uykuyu düzenlemek
Fibromiyalji sendromunda egzersizin önemi:
Hastanın başlangıç fonksiyonel düzeyine, semptomlarının ciddiyetine, egzersizle açığa çıkan ağrı ve yorgunluğa toleransına bağlı olarak egzersizler bireysel olmalı, düşük şiddette başlanmalı.
Elektrofiziksel ajanlar, manuel teknikler (Özellikle masaj, gevşeme sağlanması için etkili bir yöntemdir), farmakolojik tedavi (Çoğu araştırmalarda fibromiyalji, depresyon ve stresle ilgili olduğu görülmektedir. Buna uygun ilaç tedavileri yapılabilir), psikososyal tedavi gibi çeşitli tedavi yöntemleri kullanılır.
Nelere dikkat edilmeli?
– Her hastalıkta olduğu gibi fibromiyaljide de önce değerlendirme yapılır ve kişiye uygun tedavi programı uygulanır.
– Her bireyde hastalık farklı seyredebileceği için dikkat edilmelidir.
– Stresten uzak durulmalı.
– Psikolojik olarak rahatlama sağlanmalı.
– Uyku düzenine dikkat edilmeli.
– Yüksek fiziksel aktivite yerine düşük fiziksel aktivite yapılmalı.
– Soğuk ve nemli havadan kaçınılmalı.
