Biri sizinle konuştuğu zaman gülümseyerek, başınızı sallayarak veya konuyu takip ettiğinizi gösterdiğiniz o an aslında tamamen farklı bir konuyu düşündüğünüz oluyor mu?
Karşımızdakinin ne dediğini dinlemeyerek, aklımızdan yapmamız gerekenleri veya daha önce olan bir durumu düşünüyor oluyoruz. Bazen kelimeleri seçerek otomatik olarak karşımızdakinin ne dediğini takip etmeye çalışıyoruz. Bazen de bunu tahmin ederek veya hayal ederek kurgulamaya çalışıyoruz. Karşımızdaki kişinin ne hakkında konuştuğunu dinlemediğimiz zaman yanlış anlamalar veya farklı şekilde yorumlamalar yapabiliyoruz. Bu durum hatalara yol açarken kişinin görüşlerini çarpıtılmasına da yol açabilmektedir. Otopilotta dinleme, iletişimin bozulmasına sebep olabildiği gibi hem aile içi, hem de duygusal ilişkilerden yaşanan en önemli sorun haline gelmektedir.
Aktif dinlemek karşılıklı anlayışa dayanan bağlar kurabilmeniz için bir fırsat olabilir. Farklı görüşler veya farklı düşüncelere sahip olsanız bile karşınızdaki kişiyi aktif dinleyerek kendilerini istedikleri gibi ifade edebilmelerini ve gerçek duygularını açığa vurabilmelerini sağlayacaktır.
Nasıl Farkında Dinleyebiliriz?
- Otopilotta dinlediğimiz zaman, kişinin daha konuşmayı bitirmeden önce genellikle bir yanıt formüle ederek ne söylediğine karar vermiş oluruz. Farkında dinleyebilmek için ilk adım otopilottan çıkıp dikkatimizi düşüncelerimizden çok kulaklarımızla duyabileceklerimizi dinlememizle başlar. Dinlemek ve zaman ayırarak anda olunması gerekiyor. Dikkatli bir şekilde iletişim kurarsak, söylenen sözcüklerle birlikte kişinin ses tonu, duruşu, duyguları ve diğer bileşenlerinde farkına varmaya başlarız. Kelimeler aktarılırken duygu içeriği, duruklamalar, hız ve ses tonu, yüz ifadelerini daha doğrudan ifade edilir.
- Dikkatlice dinlerken karşımızdaki kişiye göz teması kurarak, gülümseyerek veya düşüncelerini ifade etmelerinde cesaretlendirerek destek ve ilgi gösterebiliriz. Yani bunu yaparak söylenenlere duygusal olarak dahil olduğunuzu gösteriyorsunuz.
- Psikolog Marshall Rosenberg’in (2015) Şiddetsiz İletişim adlı kitabında dikkatli dinlemeyi ‘empati kurmak’ olarak tanımlıyor. Empati kurarak başkalarının neler hissettiğini, neye ihtiyaç duyduğunu ve talep ettiğini gerçekten ne dediğini daha iyi anlayabiliriz. Empati ile dinlemek, karşımızdakini bölmeden, tavsiye vermeden veya düzeltmeden ona zaman vererek dinlemektir. Kendi fikirlerinizi veya tavsiyelerinizi öne sürmek yerine konuşan kişinin duygularını ve deneyimlerini stratejik sorular sorarak keşfetmelerine yardımcı olabilirsiniz.
- Karşınızdaki kişinin ne söylediğini veya ne hakkında konuştuğunu anlamadığınız zaman soru sormaktan çekinmeyiniz. Bazen bu tür sorular bir durumu büyük ölçüde açıklık kazandırarak yanlış anlaşılmaları veya farklı şekilde yorumlamalarında önüne geçecektir.
