Sağlığımıza ve Dünyada sürdürülebilir gıda kapsamına yönelik alınan önlemler ve farkındalıklar içerisinde bulunduğumuz bugünkü durum aslında tarım, gıda ve gıdaya ulaşılabilirliğin ve gıda saklama koşullarının ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir.
Bugünler de herkesin daha sağlıklı bir yaşam ve diyet uygulayabilmesini gönülden arzu etmekteyim, fakat bu panemi karşısında çoğumuz fiziksel ve mental olarak güçlü durmaya çalışmamızın yanı sıra maddi açıdan da güçlü durmamız belkide imkansızdır.Pandemi ile beraberinde gelen ekonomik sıkıntılar toplumu ve yaşam kalitesini etkileyecektir, o yüzden mutfak harcamalarınızı daha iyi finance edebilmek adına bu zor dönemde size bir kaç öneride bulunmak istedim.
Tassaruflu besin tüketimi ve hesaplı alış veriş daha bilinçli bir tüketici olmanıza yardımcı olurken diğer bir yandan, Daha az yiyecek atığı oluşturmak ve yiyecekleri daha iyi değerlendirmeyi öğrenmek adına bu dönem her zamankin den büyük önem taşımaktadır, bu dönemde ne yediğimiz kadar, yiyeceklerin bedenimiz üzerine olan etkilerini anlamak ve besinsel ihtiyacımızı karışlayabilecek olan gıdadan fazlasını tüketmek yerine onu nasıl değerlendirebileceğimizi anlamak çok önemlidir.Sıfır atık,açlığı önleme ve Birleşmiş milletlerin 2020 senesini uluslararası bitkisel sağlık yılı ilan etmiş olması, satın alıdığımız veya yetiştirilmiş tüm bitkisel gıdaların sağlığımız ve ekosistem üzerine önemini vurgulamaktadır. Bir hane ne yazık ki Her ay nerede ise 300-400 tl değerinde yiyecek israfı yapmaktadır, Bunu önlemenin en önemli yolu planlı alışveriş ve haftalık bir yiyecek cetveli oluşturmak ile başlar .Yiyeceklerinizin porsiyonlarını kontrol edip dengelemek hem bel çevrenize hemde ekonomik durumunuza daha iyi yansıyacaktır.
- Protein kaynaklarınızı çeşitlendirin !
Bitkisel kaynaklı proteinleri haftada en az 3-4 porsiyon tüketmeye özen gösterin ,özellikle kurubaklagilleri ve tam tahıllı tohumları diyetinize entegre ediniz. Şu an herkesin bütcesi hayvansal bazlı protein yani et çeşitlerini tüketmeye müsait olmayabilir, o yüzden bitkisel protein kaynaklarını kombinleyerek tüketmeniz vücudunuza elzem olan protein sağlıyacaktır.Özellikle et yerine yumurta,peynir,süt ve yogurt tercihlerinizin arasında olabilir , yumurtayı günde 1-2 adet tüketmek almanız gereken protein miktarına kaliteli destek sağlayacaktır. Et satın alacaksanız eti parça almak yerine kıyma veya hayvanın çok kullanılmayan tarafından kuş başı et tercih etmek ve sebzeler ile beraber pişirerek kullanmak daha tasarruflu olacaktır, kasaptan karkas veya ilikli kemik ve boyun almak ve artan sebze ve soğangillerle haşlayarak besleyici bir et suyu elde etmiş olursunuz, bunu rahatlıkla çorbalara ve yemeklere kullanabilirsiniz . Bu dönem hazır ve pratik bulunan işlenmiş, tütsülenmiş ve konserve et ürünlerinin daha ucuz olmalarına rağmen içerdikleri fazla sodium ve katkı maddesinden dolayı uzak durmanız tavsiye ederim, bir adet tavuğu bütün alıp evde porsiyonlamak daima daha ekonomiktir veya tavuğun tek bir tarafı satın alacak ise kanatları tercih edebilirsiniz bunu fırında,mangalda ve sulu yemeklere lezzet katmak adına kullanabilirsiniz.
2 . Evdeki yiyecekleri değerlendirin!
Alışverişe çıkmadan önce evde olan yiyecekleri değerlendirmeniz ve onlarla öncelikle neler pişirebileceğinize karar verin, yani evdeki malzemeyi de göz önünde bulundurarak, alacağınız malzemelerle beraber haftalık tariflerinizi planlayın, dolaplarımızın bir köşesinde saklanmış sizi bekleyen bir teneke domates,mantar veya baklagili bu devirde hiçe saymayın ve onları mutlaka değerelendirin. Alışveriş esnasında mutlaka aldığınız yiyeceğin üstünde Bulunan tarihi kontrol etmeden satın almayın,hazır donmuş sebze ve meyve almaktan korkmayınız, onların tazeleri kadar besin değerlerinin yüksek olmasının esas nedeni sebze ve meyveler toplanır toplanmaz şok yöntemi ile dondurulup vitamin ve minerallerin içine hapsedilerek uzun sure dayanmasıdır.fiyatları daha yüksek olsa da uzun ömürlü olmaları ve daha geç bozulmaları maddi açıdan bazen daha karlı olabilir.Diğer bir saklama yöntemi ise kurutma,Sebze ve meyvelerinizi kurutun, özellikle ince dilimlenebilen kabak-patlıcan-elma-armut-portokal-limon gibi yiyecekleri çok düşük ısıda fırın içerisinde uzun sure kurutabilir veya bir dehidrator kullanarak kurutmanız size harika ve lezzetli atıştırmalıklar hazırlamanızı sağlar!
- Sebze ve meyve satın almak ve saklamak için püf noktalar;
Hepimiz taze ve meyve sebzenin mevsiminde satın alındığı zaman daha düşük maliyetli olduğunu biliyoruz fakat bunun yanında mevsiminde tüketilen meyve sebzenin besin değeri de daha yüksek olabilmektedir, fakat bu her zaman bu doğru olmayabilir çiftlikten çatala gelene kadar bir çok ürün yolda yıpranıyor ve besin değerini kaybedebiliyor, ayrıca taze sebze ve meyveleri doğru koşullarda saklanmaması ömrünü kısaltmaktadır o yüzden taze sebze seçerken daha uzun ömürlü ve daha dayanıklı gıdaları seçmeniz özellikle örnek olarak kök sebzeler; patates veya tatlı patates-yer elması-kolokas-kök kereviz-havuç gibi sebzeler daha uzun süre bozulmamaktadır. Rahatlıkla dondurabileceğiniz taze sebzeler ise karnabahar-brokoli ve taze bezelyedir. Bunları mevsiminde alıp şok yöntemi ile çok hızlıca kaynar suda bir kaç dakika haşladıktan sonra dondurucu poşetlere aktarmanız sağlıklı şekilde 3 ay dondurucuda saklamanıza izin verir, enginar, soğan ve sarımsak ise sıcağa maruz kalmadan direk olarak küp küp keserek dondurabileceğiniz gıdalar arasında! Özellikle fazla alınan domates ve biberleri , bir kaç baharat, sarımsak ve limon suyu ile piştikten sonra sos haline getirilerek dondurulabilir ve rahatlıkla daha sonra makarna ve sebze yemeklerinize bir sos olarak kullanabilirsiniz.Taze ve fazla alınmış Dereotu,maydanoz ve kolyandro gibi yeşil baharatlar ise yine aynı şekilde güzelce yıkayıp doğradıktan sonra buz yerinde saklanması mümkündür ,bunları daha sonra rahatlıkla pişecek olan yiyeceklere ve smoothie bazlı içeceklere entegre edebilirsiniz. Naneyi fazla almışsanız onu mutlaka kurutarak fazlasını saklamanız mümkün.Normal şartlarda çoğunlukla limonu sıkıp suyunu donduruyoruz ,fakat Limonu bütün olarak da dondurmanız mümkün böylelikle gerektiği zaman limonun kabuğundan yararlanabilir, salata,tatlı ve çorbalara rahatlıkla rendeleyip kullanabilirsiniz! Yiyeceklerin pişirme sırasını dayanıklılık derecelerine göre sıralamaya özen gösterin, buna örnek bir taze ıspanak ve bir kök kereviziniz var ise önceliği ıspanaktan yana kullanın. Daha uzun ömürlü Meyve tercihleri ise muz, ananas, mango, elma ve armut gibi kabuklu meyveleri tercih edebilir, veya bu dönemde paketlenmiş kuru meyve almanız iyi bir opsiyon sayılabilir, kuru meyveler çok iyi bir demir kaynağı olup sindirim sorunlarına yardımcıdır. Belli meyveleri kararmalarına yakın dondurmak onları daha sonra smoothie ve kahvaltılık kaselerde kullanmanıza olanak verecektir. Özellikle muz,mango,ananas, avocado ve frambuaz çeşitleri rahatlıkla dondurabileceğiniz meyvelerdir, fakat bunları tüketeceğiniz porsiyonlarda dondurmak ve dondurmadan küp küp şeklinde kesilmiş şekilde hazırlamak daha iyi bir şeçim olacaktır, ayrı bir opsiyon ise hafif çürümeye yakın olan meyveleri baharat ve narenciye kabukları eşliğinde komposto olarak hazırayıp buz dolabında saklamaktır. Bu özellikle elma,armut ve ayva gibi meyveler için ideal bir saklama yöntemidir veya daha yumuşak olan meyveleri örneğin çilek, kayısı,şeftali,vişne gibi meyveleri az şeker kullanarak reçel yapıp kavanozlarda saklamanız daha uygun olacaktır. Belli sebzelerin saplarını ve yapraklarını atmadan onları çorbalara veya et sularına eklemeniz mümkün bunlar özellikle göz ardı edilen pancar sapları ve yapraklar,çiçek lahanası ve brokolinin sap ve yaprakları, kerevizin yaprakları harika birer besin kaynağıdır.
- Pişirdiğiniz yemekleri doğru şekilde saklayın!
Bir seferde büyük porsiyonlar pişirmenizde sakınca yoktur ,özellikle kalabalık bir ev halkı veya tek kişiyseniz özellikle mutfakta geçirilen zamandan kısmak , gaz ve elektrik tasarufundan faydalanmak adına daha büyük porsiyonlar pişirmeniz mantıklı, bunları pişirdikten sonra soğutup uygun kaplara yerleştirerek üstüne dondurduğunuz tarihi yazarak saklamanız daha uygun olacaktır,dondurmuş olduğunuz öğünleri 3 ay içerisinde tüketebilirsiniz, dondurmak istemiyor ve geceden pişen bir yemeyi buzdolabında saklamak istiyorsanız bunu rahatlıkla 3 gün saklamanız mümkün ,hazırlanan yiyecekleri buzdolabı raflarında şeffaf kaplar içine saklamak onları görmeniz ve hatırlamak adına iyi bir taktik olabilir.Pancar gibi kabuğu ile haşlanan sebzeleri kabuklarını çıkarmadan buz dolabında saklamak size pancarı 1 hafta gibi bir sure tanır daha uzun bir sure saklamak için pancarı turşulamanız daha doğru olacaktır.
Umarım buradaki bilgiler size yardımcı olup bir kaç fikir ve motivasyon sağlamıştır, herkese sağlıklı bir hafta dilerim.
